Terapia testosteronem z wykorzystaniem gonadotropiny kosmówkowej (hCG) to sposób leczenia niedoboru testosteronu, który jednocześnie wspiera naturalne funkcje jąder, takie jak produkcja testosteronu i spermatogeneza. hCG to hormon wytwarzany przez łożysko podczas ciąży, który podawany w trakcie substytucji hormonalnej działa na komórki Leydiga w jądrach, stymulując je do utrzymania steroidogenezy.
W tym artykule omówimy rolę hCG w terapii testosteronem, jej wpływ na płodność, wpływ na mózg, a także potencjalne korzyści i zagrożenia związane z długoterminowym stosowaniem hCG.
Wpływ hCG na steroidogenezę i produkcję testosteronu
Gonadotropina kosmówkowa (hCG) wpływa na produkcję testosteronu poprzez bezpośrednie oddziaływanie na komórki Leydiga w jądrach. Te wyspecjalizowane komórki, zlokalizowane w przestrzeniach śródmiąższowych jąder, są odpowiedzialne za syntezę i wydzielanie testosteronu. hCG działa na komórki Leydiga podobnie jak hormon luteinizujący (LH), którego receptory znajdują się na powierzchni tych komórek. Po związaniu się hCG z receptorami LH, następuje kaskada sygnalizacyjna prowadząca do zwiększonej ekspresji enzymów zaangażowanych w steroidogenezę, takich jak StAR, cytochrom P450scc (CYP11A1) i dehydrogenaza 3β-hydroksysteroidowa (3β-HSD).
Stymulacja komórek Leydiga przez hCG prowadzi do zwiększonej produkcji testosteronu, co ma szczególne znaczenie w kontekście terapii zastępczej testosteronem. Egzogenny testosteron, podawany w ramach hormonalnej substytucji, hamuje wydzielanie gonadotropin (LH i FSH) przez przysadkę mózgową na zasadzie ujemnego sprzężenia zwrotnego. W rezultacie, endogenna produkcja testosteronu w jądrach ulega zahamowaniu. Podawanie hCG podczas terapii testosteronem naśladuje działanie LH, stymulując komórki Leydiga do produkcji testosteronu i przeciwdziałając całkowitemu zahamowaniu steroidogenezy w jądrach.
Utrzymanie steroidogenezy za pomocą hCG ma szereg korzyści:
- Zachowanie funkcji jąder: Stymulacja komórek Leydiga zapobiega zanikowi tkanki jądrowej i pozwala na utrzymanie prawidłowej wielkości i funkcji jąder.
- Wsparcie spermatogenezy: Produkcja testosteronu w jądrach jest niezbędna dla prawidłowego przebiegu spermatogenezy. Utrzymanie lokalnego stężenia testosteronu za pomocą hCG wspiera proces rozwoju i dojrzewania plemników.
- Ułatwienie odstawienia testosteronu: Zachowana funkcja komórek Leydiga i zdolność do produkcji endogennego testosteronu ułatwiają proces odstawienia egzogennego hormonu po zakończeniu terapii.
Rola INSL3 w funkcjonowaniu jąder i płodności
Insulinopodobny peptyd 3 (INSL3) jest hormonem produkowanym głównie przez komórki Leydiga w jądrach, działającym poprzez swój receptor RXFP2. Ekspresja genu INSL3 i jego produktu zachodzi w komórkach Leydiga u wszystkich gatunków ssaków, w tym u ludzi. W przeciwieństwie do testosteronu, INSL3 nie podlega ostrym wahaniom, ale raczej stabilnie odzwierciedla liczbę i stan zróżnicowania komórek Leydiga, określaną jako „zdolność czynnościowa komórek Leydiga”.
W okresie płodowym INSL3 odpowiada za zstępowanie jąder, jednak wciąż brakuje jednoznacznych dowodów na udział INSL3 w tym procesie u człowieka. W okresie dojrzewania i u dorosłych mężczyzn INSL3 wspomaga działanie gonadotropin. Wywiera działanie wewnątrzjądrowe (autokrynne/parakrynne), odgrywając ważną rolę w steroidogenezie w komórkach Leydiga oraz działając jako czynnik przeżyciowy dla komórek rozrodczych (gamet), zmniejszając ich apoptozę wywołaną supresją osi podwzgórze-przysadka-gonady. Tym samym INSL3 stanowi istotny element regulacji spermatogenezy obok folikulotropiny (FSH) i testosteronu.
U mężczyzn stężenie krążącego INSL3 wykazuje znaczną zmienność osobniczą, odzwierciedlając różnice w zdolności czynnościowej komórek Leydiga, co może mieć długofalowe konsekwencje dla funkcji rozrodczych i ogólnego stanu zdrowia. Ocena INSL3 jako stabilnego markera czynności komórek Leydiga może dostarczać istotnych informacji w przypadku zaburzeń rozwojowych i czynnościowych jąder.
Inne działania INSL3
INSL3 jest nowym członkiem nadrodziny hormonów insulinopodobnych, a jego gen i produkt są wyrażane w komórkach Leydiga u wszystkich gatunków ssaków, w tym u ludzi. Szeroka dystrybucja ekspresji genu receptora LGR8 w połączeniu z wysokim stężeniem INSL3 w surowicy mężczyzn po okresie dojrzewania silnie sugeruje dodatkowe, jeszcze nierozpoznane, endokrynne efekty INSL3. Gen LGR8 ulega ekspresji w przysadce mózgowej i tarczycy, co wskazuje na potencjalne działanie INSL3 poza układem rozrodczym.
Ekspresja genu Insl3 w komórkach Leydiga nie jest regulowana hormonalnie, ale raczej konstytutywnie. Region regulatorowy genu Insl3 został opisany u różnych gatunków, a badania funkcjonalne wykazały, że promotor Insl3 jest regulowany przez różne czynniki transkrypcyjne, w tym receptory jądrowe AR, NUR77, COUP-TFII, LRH1 i SF1, a także czynnik Krüppel-like KLF6. Jednakże, czynniki te występują również w tkankach, które nie wykazują ekspresji Insl3, co sugeruje udział innych, jeszcze niezidentyfikowanych czynników w specyficznej regulacji ekspresji Insl3 w komórkach Leydiga.
Rola w utrzymaniu gęstości mineralnej kości
Badania nad rolą INSL3 w metabolizmie kości otworzyły nowe perspektywy w kontekście terapii hCG i jej potencjalnych korzyści wykraczających poza samą stymulację steroidogenezy. Wyniki uzyskane przez zespół Ferlina w 2008 roku sugerują, że ten insulinopodobny peptyd, wydzielany głównie przez komórki Leydiga w jądrach, może pełnić istotną funkcję w utrzymaniu prawidłowej gęstości kości u mężczyzn.
Obserwacje kliniczne wskazują, że mężczyźni z mutacjami w receptorze dla INSL3 są bardziej narażeni na rozwój osteopenii, charakteryzującej się obniżoną gęstością mineralną kości. Podobnie, modele zwierzęce z wyłączonym genem kodującym INSL3 wykazują cechy osteoporozy, co podkreśla znaczenie tego peptydu w regulacji metabolizmu kostnego.
Na poziomie komórkowym, zarówno ludzkie, jak i mysie osteoblasty i osteocyty reagują na stymulację INSL3 zwiększoną produkcją cyklicznego AMP (cAMP) i nasileniem proliferacji. cAMP, jako wtórny przekaźnik, odgrywa kluczową rolę w transdukcji sygnału w komórkach kości, regulując ekspresję genów zaangażowanych w procesy kościotworzenia. Stymulacja szlaku cAMP przez INSL3 może więc sprzyjać utrzymaniu prawidłowej masy i struktury kości.
Wpływ hCG na ekspresję INSL3
Badania wskazują, że INSL3 pełni ważne funkcje w utrzymaniu integralności i czynności jąder. Hormon ten, wiążąc się ze swoistymi receptorami (RXFP2) na komórkach Leydiga, stymuluje ich proliferację i różnicowanie, co przekłada się na utrzymanie masy tkanki jądrowej i zdolności do produkcji androgenów. INSL3 wykazuje także działanie antyapoptotyczne, chroniąc komórki Leydiga przed zaprogramowaną śmiercią i przeciwdziałając atrofii gonad.
Co istotne, ekspresja INSL3 jest ściśle regulowana przez oś podwzgórze-przysadka-gonady. Gonadotropiny, takie jak LH czy hCG, stymulują transkrypcję genu INSL3 i zwiększają produkcję tego hormonu przez komórki Leydiga. Sugeruje to potencjalną rolę hCG w modulacji poziomu INSL3 podczas terapii testosteronowej.
Zastosowanie hCG może wpływać na ekspresję INSL3 na kilka sposobów:
- Bezpośrednia stymulacja komórek Leydiga przez hCG prowadzi do utrzymania prawidłowej syntezy INSL3, niezależnie od supresji osi HPG przez egzogenny testosteron.
- hCG, poprzez stworzenie warunków dla prawidłowej steroidogenezy wewnątrzjądrowej, pośrednio wspiera ekspresję INSL3, gdyż inne czynniki również regulują transkrypcję genu tego hormonu.
- Utrzymanie czynności komórek Leydiga dzięki hCG pomaga utrzymać odpowiednie stężenie wewnątrzjądrowego testosteronu (ITT), zapobiega ich atrofii oraz pozwala zachować populację komórek zdolnych do produkcji INSL3.
Biorąc pod uwagę znaczenie INSL3 dla steroidogenezy wewnątrzjądrowej, płodności i potencjalnych efektów endokrynnych, stymulacja produkcji tego hormonu podczas terapii testosteronem może mieć korzystny wpływ na utrzymanie nie tylko funkcji rozrodczych, ale i ogólnego stanu zdrowia mężczyzn. Dalsze badania nad regulacją ekspresji genu Insl3 i mechanizmami działania INSL3 mogą przyczynić się do lepszego zrozumienia jego roli w fizjologii męskiego układu rozrodczego i poza nim.
Wpływ stosowania sterydów anabolicznych (AAS) na poziom INSL3 i funkcję komórek Leydiga
W badaniu przekrojowym, obejmującym mężczyzn w wieku od 18 do 50 lat, zaangażowanych w rekreacyjny trening siłowy, oceniano wpływ stosowania steroidów anaboliczno-androgennych (AAS) na poziom INSL3 w surowicy, będącego markerem czynności komórek Leydiga. Uczestnicy zostali podzieleni na trzy grupy: mężczyźni, którzy nigdy nie stosowali AAS, obecni użytkownicy AAS, oraz byli użytkownicy AAS, którzy zaprzestali stosowania AAS średnio 32 miesiące (23-45 miesięcy) przed badaniem.
Wyniki wykazały, że poziom INSL3 w surowicy był niższy zarówno u obecnych, jak i byłych użytkowników AAS niższe średnio o 25-75% w porównaniu z grupą kontrolną. Co istotne, byli użytkownicy AAS mieli niższy poziom INSL3 niż grupa kontrolna nawet po uwzględnieniu poziomu testosteronu całkowitego i innych istotnych czynników w wieloczynnikowej analizie regresji liniowej. Ponadto, dłuższy łączny czas stosowania AAS był związany z niższym poziomem INSL3 w surowicy u byłych użytkowników AAS.
Badanie to sugeruje, że u mężczyzn stosujących AAS może dochodzić do długotrwałego upośledzenia czynności komórek Leydiga, utrzymującego się nawet lata po zaprzestaniu stosowania AAS. W kontekście terapii testosteronem, stosowanie hCG może potencjalnie chronić komórki Leydiga przed negatywnym wpływem egzogennych androgenów i zapobiegać długoterminowemu upośledzeniu ich funkcji. Konieczne są jednak dalsze badania oceniające potencjalny wpływ terapii stymulującej (np. z zastosowaniem hCG) na przywrócenie funkcji komórek Leydiga u byłych użytkowników AAS.
Biorąc pod uwagę znaczenie INSL3 dla steroidogenezy wewnątrzjądrowej i płodności, stymulacja produkcji tego hormonu podczas terapii testosteronem może mieć korzystny wpływ na utrzymanie funkcji rozrodczych. Podawanie hCG prowadzi nie tylko do zwiększonej syntezy testosteronu, ale także do prawidłowego wydzielania INSL3. W ten sposób, hCG pośrednio wspiera proliferację komórek Leydiga i proces spermatogenezy poprzez stymulację produkcji INSL3.
Połączenie terapii testosteronem z hCG dla zachowania płodności
Skuteczność terapii testosteronem z hCG w utrzymaniu płodności potwierdzają badania kliniczne. W jednym z badań retrospektywnych, obejmującym 49 mężczyzn z azoospermią lub ciężką oligospermią (<1 miliona plemników/ml) podczas stosowania egzogennego testosteronu, zastosowano terapię kombinowaną opartą na hCG (3000 jednostek podskórnie co drugi dzień) w połączeniu z klomifenem, tamoksyfenem, anastrozolem lub rekombinowaną ludzką folikulotropiną (FSH) (bądź ich kombinacją) według preferencji lekarza.
Powrót spermatogenezy u mężczyzn z azoospermią lub poprawa parametrów nasienia u mężczyzn z ciężką oligospermią została udokumentowana u 47 mężczyzn (95,9%), a u jednego dodatkowego mężczyzny (2,1%) odnotowano ciążę partnerki bez kontrolnego badania nasienia. Średni czas do powrotu spermatogenezy wynosił 4,6 miesiąca, a średnia koncentracja plemników po leczeniu wynosiła 22,6 miliona/ml. Nie zaobserwowano istotnych różnic w odpowiedzi na leczenie w zależności od rodzaju stosowanego testosteronu lub terapii uzupełniającej. Żaden z mężczyzn nie przerwał stosowania hCG ani leków uzupełniających z powodu działań niepożądanych
Rola steroidogenezy w funkcjonowaniu mózgu
Steroidogeneza zachodząca w jądrach i nadnerczach prowadzi do powstania, obok androgenów i estrogenów, także szeregu innych hormonów steroidowych, takich jak dehydroepiandrosteron (DHEA), pregnenolon czy progesteron. Wiele z tych związków, określanych jako neurosteroidy, wykazuje istotne działanie na ośrodkowy układ nerwowy.
DHEA i jego siarczan (DHEA-S) są jednymi z najobficiej występujących steroidów w krążeniu. Badania sugerują, że DHEA działa jako modulator receptorów NMDA i GABA-A, wpływając na procesy pamięci, uczenia się i nastrój. DHEA wykazuje działanie neuroprotekcyjne i przeciwdepresyjne, a jego stężenie zmniejsza się z wiekiem, co może przyczyniać się do pogarszania funkcji poznawczych i zwiększonego ryzyka depresji u osób starszych.
Pregnenolon jako bezpośredni prekursor progesteronu, również moduluje funkcjonowanie receptorów NMDA i GABA-A, wpływając na procesy kognitywne i nastrój. Wykazano, że suplementacja pregnenolonu może poprawiać pamięć i zmniejszać objawy depresji i lęku. Co istotne, pregnenolon zmniejsza również objawy negatywne i deficyty kognitywne w schizofrenii.
Progesteron, obok swojej kluczowej roli w regulacji cyklu menstruacyjnego u kobiet, również wykazuje działanie neurotropowe. Jest pozytywnym modulatorem receptorów GABA-A, wykazując działanie uspokajające, przeciwlękowe i potencjalnie przeciwdepresyjne. Progesteron wykazuje także działanie neuroprotekcyjne i promujące mielinizację.
Ponadto, badania na szczurach wykazały, że receptory LH/hCG znajdują się w licznych strukturach mózgu, w tym w hipokampie, podwzgórzu i korze mózgowej. Może to sugerować wielokierunkowe działanie hormonu luteinizującego i gonadotropiny kosmówkowej na ośrodkowy układ nerwowy, jednakże potrzeba zdecydowanie większej ilości badań, aby potwierdzić ten wpływ również u ludzi.
Zaburzenia wewnątrzjądrowej steroidogenezy podczas przyjmowania egzogennego testosteronu mogą zatem istotnie wpływać na funkcjonowanie ośrodkowego układu nerwowego i stan psychiczny. Przyjmowanie hCG w trakcie substytucji testosteronem może mieć zatem również znaczenie dla zdrowia mózgu.
Korzyści zastosowania hCG w terapii testosteronem
Korzyści z zastosowania hCG w terapii testosteronem obejmują:
- Zachowanie funkcji komórek Leydiga: Regularne podawanie hCG podczas terapii testosteronem stymuluje komórki Leydiga do produkcji endogennego testosteronu i zapobiega ich zanikowi. W efekcie zmniejsza to ryzyko wystąpienia nieodwracalnego hipogonadyzmu hipergonadotropowego.
- Zachowanie spermatogenezy: hCG, stymulując komórki Leydiga do produkcji testosteronu oraz pośrednio wpływając na komórki Sertoliego poprzez zwiększenie syntezy czynników wzrostowych, pomaga w utrzymaniu procesu spermatogenezy i prawidłowej liczby i jakości plemników, przeciwdziałając hamującemu wpływowi egzogennego testosteronu.
- Utrzymanie steroidogenezy wewnątrzjądrowej: hCG, działając na komórki Leydiga, pobudza nie tylko produkcję testosteronu, ale także innych hormonów steroidowych, takich jak dehydroepiandrosteron (DHEA) czy pregnenolon. Związki te, określane jako neurosteroidy, pełnią istotną rolę w regulacji funkcji mózgu, wpływając na procesy kognitywne, nastrój i neurotransmisję. Utrzymanie prawidłowej steroidogenezy podczas terapii testosteronem może zatem przynosić dodatkowe korzyści w zakresie funkcjonowania ośrodkowego układu nerwowego.
- Ułatwienie odstawienia testosteronu: Zachowana funkcja komórek Leydiga i zdolność do produkcji endogennego testosteronu ułatwiają proces odstawienia egzogennego hormonu po zakończeniu terapii. Zmniejsza to ryzyko wystąpienia objawów hipogonadyzmu i przyspiesza powrót do naturalnej homeostazy hormonalnej.
- Inne potencjalne korzyści: Stymulacja produkcji INSL3 przez komórki Leydiga za pomocą hCG może przynosić dodatkowe korzyści wykraczające poza regulację funkcji rozrodczych. INSL3 może odgrywać rolę w metabolizmie kości, funkcjonowaniu mięśni szkieletowych, regulacji funkcji mózgu i gojeniu rogówki. Ponadto, szeroka dystrybucja ekspresji genu receptora LGR8 dla INSL3 w różnych tkankach, takich jak przysadka mózgowa czy tarczyca sugeruje potencjalne endokrynne efekty tego hormonu, które wymagają dalszych badań.
Zastosowanie hCG w terapii testosteronem oferuje szereg korzyści, które wykraczają poza samo utrzymanie funkcji rozrodczych. Ochrona komórek Leydiga, zachowanie prawidłowej steroidogenezy i potencjału płodności, a także ułatwienie procesu odstawienia testosteronu i ochrona gęstości mineralnej kości sprawiają, że hCG stanowi cenną opcję terapeutyczną u mężczyzn poddawanych długotrwałej suplementacji testosteronu. Brak stymulacji produkcji INSL3 przez komórki Leydiga w przypadku nieużywania hCG może prowadzić do potencjalnych zaburzeń w metabolizmie kości, funkcjonowaniu mięśni szkieletowych, regulacji funkcji mózgu i gojeniu rogówki. Ponadto, ze względu na szeroką dystrybucję receptora LGR8 dla INSL3 w różnych tkankach, niedobór tego hormonu może mieć negatywne konsekwencje endokrynne wykraczające poza układ rozrodczy, co wymaga dalszych badań. Dlatego też, regularne stosowanie hCG podczas terapii testosteronem może zapobiegać potencjalnym niekorzystnym skutkom związanym z brakiem stymulacji INSL3 i przyczyniać się do utrzymania ogólnego stanu zdrowia mężczyzn.
Dawkowanie hCG w trakcie terapii testosteronem
Optymalną dawką gonadotropiny kosmówkowej (hCG), chroniącą parametry nasienia podczas terapii zastępczej testosteronem wydaje się być 500 IU podawane podskórnie lub domięśniowo co 2-3 dni. Ten ustalony schemat posologii, stosowany jednocześnie z różnymi formami egzogennego testosteronu może pomóc utrzymać odpowiednią objętość jąder i stężenie wewnątrzjądrowego testosteronu oraz skutecznie zabezpieczać funkcje spermatogenezy u mężczyzn poddanych leczeniu hipogonadyzmu.
Badanie retrospektywne, obejmujące 26 mężczyzn ze średnią wieku 35,9 lat, potwierdziło skuteczność i bezpieczeństwo takiego schematu dawkowania. Pacjenci otrzymywali TRT w formie iniekcji lub żelu przezskórnego, w skojarzeniu z hCG aplikowanym co 48 godzin. Analiza parametrów nasienia oraz stężeń hormonów przeprowadzona przed rozpoczęciem terapii i w trakcie jej trwania, nie wykazała istotnych niekorzystnych zmian jakości nasienia, niezależnie od stosowanej postaci farmaceutycznej testosteronu.
Powyższa strategia leczenia umożliwia mężczyznom z hipogonadyzmem czerpanie pełni korzyści z TRT, bez uszczerbku dla potencjału reprodukcyjnego. Zastosowanie niskich dawek hCG pozwala utrzymać funkcjonalność osi podwzgórze-przysadka-jądra, stymulując produkcję endogennego testosteronu i podtrzymując proces spermatogenezy. Choć konieczne są dalsze prospektywne badania na większej grupie pacjentów, dostępne dane wskazują, że protokół ten może stanowić cenne rozwiązanie dla mężczyzn pragnących jednocześnie zniwelować dolegliwości hipogonadyzmu i zachować płodność.
Przeczytaj także:
Alternatywne leczenie niedoboru testosteronu
Choć terapia testosteronem w połączeniu z hCG oferuje obiecujące wyniki w zakresie utrzymania płodności, ważne jest, aby podkreślić, że nie gwarantuje ona całkowitej ochrony przed zaburzeniami spermatogenezy. Odpowiedź na leczenie może się różnić między pacjentami, a niektórzy mężczyźni mogą doświadczać pogorszenia jakości nasienia pomimo stosowania hCG. Dlatego też, decyzja o zastosowaniu hCG powinna być podejmowana indywidualnie, po rozważeniu potrzeb i priorytetów pacjenta oraz po konsultacji z lekarzem specjalistą.
Mężczyźni, dla których płodność jest kluczowym aspektem, powinni rozważyć alternatywne metody leczenia niedoboru testosteronu, takie jak:
- SERM: Leki z grupy selektywnych modulatorów receptora estrogenowego, stymulują endogenną produkcję testosteronu poprzez zwiększenie wydzielania gonadotropin przez przysadkę mózgową. Klomifen lub tamoksyfen mogą poprawić płodność u niektórych mężczyzn z hipogonadyzmem.
- Gonadotropiny: Bezpośrednie podawanie rekombinowanego FSH lub hCG może stymulować spermatogenezę i produkcję testosteronu, minimalizując potencjalne ryzyko niepłodności spowodowanej terapią testosteronem.
- Leczenie przyczynowe: W przypadkach, gdy niedobór testosteronu wynika z przyczyn odwracalnych, takich jak otyłość, zespół bezdechu sennego lub stosowanie niektórych leków, leczenie podstawowej przyczyny może przywrócić naturalną produkcję testosteronu i płodność.
Dowiedz się więcej:
hCG na TRT: Pytania i odpowiedzi
Jak podawanie hCG wpływa na samopoczucie mężczyzny?
hCG, stymulując produkcję endogennego testosteronu i innych hormonów steroidowych, może pozytywnie wpływać na samopoczucie mężczyzny podczas terapii testosteronem. Utrzymanie prawidłowej steroidogenezy może przynosić korzyści w zakresie nastroju, energii, libido i ogólnej jakości życia. Jednakże, indywidualna odpowiedź na hCG może się różnić i nie każdy mężczyzna doświadczy zauważalnej poprawy samopoczucia.
Czy hCG podnosi poziom testosteronu?
Tak, hCG podnosi poziom testosteronu poprzez stymulację komórek Leydiga w jądrach do produkcji endogennego testosteronu. Działając podobnie do lutropiny (LH), hCG pobudza ekspresję enzymów steroidogennych i syntezę testosteronu. Podawanie hCG u mężczyzn leczonych testosteronem może zwiększyć stężenie tego hormonu w zależności od dawki. Jednak stopień wzrostu testosteronu w odpowiedzi na hCG może różnić się między pacjentami i zależeć od indywidualnej wrażliwości i funkcji jąder.
Czy hCG podnosi estradiol na terapii testosteronem?
Tak, hCG może pośrednio prowadzić do zwiększenia poziomu estradiolu podczas terapii testosteronem. Dzieje się tak, ponieważ hCG bezpośrednio stymuluje steroidogenezę wewnątrzjądrową, produkując m.in. testosteron, który następnie może ulegać konwersji do estradiolu pod wpływem aromatazy. Monitorowanie poziomu estradiolu i dostosowanie dawkowania hCG może być konieczne, aby utrzymać estradiol w optymalnym zakresie.
Czy hCG zwiększa rozmiar jąder?
Tak, regularne stosowanie hCG podczas terapii testosteronem może przeciwdziałać atrofii jąder i utrzymać ich prawidłowy rozmiar. hCG, stymulując komórki Leydiga, zapobiega zanikowi tkanki jądrowej i pomaga w zachowaniu prawidłowej struktury i funkcji jąder. Efekt ten jest szczególnie widoczny u mężczyzn, u których terapia testosteronem prowadziła do zmniejszenia rozmiaru jąder.
Czy hCG wpływa na wzrost masy mięśniowej?
Bezpośredni wpływ hCG na wzrost masy mięśniowej jest ograniczony. Jednak, poprzez stymulację produkcji endogennego testosteronu, hCG pośrednio wspiera procesy anaboliczne i może przyczyniać się do nieco wyższego stężenia testosteronu podczas terapii. Głównym czynnikiem wpływającym na przyrost masy mięśniowej pozostaje jednak odpowiednia podaż egzogennego testosteronu, dieta i trening siłowy.
Czy hCG może powodować zmniejszenie się jąder?
Nie, hCG stosowany podczas terapii testosteronem nie powoduje kurczenia się jąder. Wręcz przeciwnie, hCG stymuluje funkcję komórek Leydiga i przeciwdziała atrofii jąder, która może wystąpić w wyniku supresji endogennej produkcji testosteronu przez egzogenny testosteron. Regularne podawanie hCG pomaga w utrzymaniu prawidłowego rozmiaru i funkcji jąder podczas terapii testosteronem.
Co pobudza jądra do produkcji testosteronu?
Głównym czynnikiem pobudzającym jądra do produkcji testosteronu jest ludzka gonadotropina kosmówkowa (LH), wydzielana przez przysadkę mózgową. LH działa na komórki Leydiga, stymulując ekspresję enzymów steroidogennych i syntezę testosteronu. W terapii testosteronem, egzogenny testosteron hamuje wydzielanie LH, prowadząc do supresji endogennej produkcji testosteronu. Podawanie hCG, który działa analogicznie do LH, pomaga w utrzymaniu naturalnej funkcji jąder i produkcji testosteronu.
Lepiej podawać hCG domięśniowo czy podskórnie w trakcie TRT?
Wybór drogi podania hCG podczas terapii testosteronem (TRT) zależy od ustalonej dawki, indywidualnych preferencji i zaleceń lekarza. Zarówno iniekcje domięśniowe, jak i podskórne są skuteczne i bezpieczne. Podanie podskórne może być wygodniejsze dla większości pacjenta, ponieważ wymaga krótszej igły i wiąże się z mniejszym dyskomfortem.
Czy można mieszać hCG z testosteronem w jednej strzykawce?
Nie zaleca się mieszania hCG z testosteronem w jednej strzykawce. hCG i testosteron mają różne właściwości fizykochemiczne i wymagania dotyczące przechowywania, co może prowadzić do niestabilności lub utraty aktywności przy zmieszaniu. Ponadto, łączenie leków w jednej strzykawce utrudnia dostosowanie dawkowania i monitorowanie odpowiedzi na leczenie. Najlepszą praktyką jest podawanie hCG i testosteronu oddzielnymi iniekcjami, przestrzegając zaleceń dotyczących dawkowania i techniki podania dla każdego leku.
Czy warto podczas terapii testosteronem przyjmować leki takie jak klomifen?
Stosowanie leków, takich jak klomifen, podczas terapii testosteronem może nie przynieść większych rezultatów, ponieważ środek ten jest wybierany raczej jako alternatywa dla testosteronu, często również w połączeniu z hCG. Klomifen jest selektywnym modulatorem receptora estrogenowego (SERM), który działa poprzez blokowanie receptorów estrogenowych w podwzgórzu i przysadce mózgowej, prowadząc do zwiększenia wydzielania gonadotropin (LH i FSH). Może to stymulować endogenną produkcję testosteronu, jednocześnie minimalizując ryzyko utraty płodności. Jednakże, decyzja o stosowaniu klomifenu powinna być podejmowana indywidualnie przez lekarza, biorąc pod uwagę stan kliniczny i cele terapeutyczne pacjenta.
Czy można się źle czuć po przyjęciu hCG podczas TRT?
Większość mężczyzn dobrze toleruje hCG podczas terapii testosteronem (TRT), jednak niektórzy mogą doświadczać przejściowych lub przewlekłych skutków ubocznych. Mogą one obejmować ból lub podrażnienie w miejscu wstrzyknięcia, bóle głowy, wahania nastroju czy retencję płynów. Objawy te są zwykle łagodne i ustępują samoistnie. W rzadkich przypadkach, hCG może prowadzić do rozwoju ginekomastii (powiększenia piersi) spowodowanej podwyższonym poziomem estradiolu lub przyczyniać się do wzrostu poziomu progesteronu i związanych z tym skutków ubocznych, takich jak problemy ze snem, obniżone samopoczucie czy dysfunkcje seksualne. W przypadku wystąpienia nasilonych lub utrzymujących się objawów niepożądanych, należy skonsultować się z lekarzem prowadzącym.
Czy hCG podnosi poziom testosteronu?
Tak, hCG podnosi poziom testosteronu poprzez stymulację komórek Leydiga w jądrach do produkcji endogennego testosteronu. Działając podobnie do lutropiny (LH), hCG pobudza ekspresję INSL3 oraz enzymów steroidogennych i syntezę testosteronu. U mężczyzn stosujących terapię testosteronem, podawanie hCG może nieco podnieść stężenie testosteronu. Jednak stopień wzrostu tego hormonu w odpowiedzi na hCG może różnić się między pacjentami i zależeć od dawki gonadotropiny i indywidualnej wrażliwości i funkcji jąder.
Jak powinno wyglądać dawkowanie hCG podczas terapii testosteronem?
Dawkowanie hCG podczas terapii testosteronem powinno być indywidualnie dostosowane przez lekarza prowadzącego, biorąc pod uwagę stan kliniczny, wyniki badań laboratoryjnych i cele terapeutyczne pacjenta. Niektóre badania sugerują że skuteczne dawki hCG wynoszą 500 jednostek międzynarodowych (IU), podawanych co 2-3 dzień, zwykle w iniekcjach podskórnych lub domięśniowych. Regularne monitorowanie poziomu testosteronu, progesteronu i estradiolu i innych parametrów może być konieczne do optymalizacji dawkowania i uzyskania pożądanych efektów terapeutycznych przy minimalizacji ryzyka działań niepożądanych.
Źródła
- MORSE, H. C., HORIKE, N., ROWLEY, M. J., & HELLER, C. G. (1973). Testosterone concentrations in testes of normal men: effects of testosterone propionate administration. The Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism, 37(6), 882-886.
- Rao, C. V. (2001). Multiple novel roles of luteinizing hormone. Fertility and sterility, 76(6), 1097-1100.
- Wenker, E. P., Dupree, J. M., Langille, G. M., Kovac, J., Ramasamy, R., Lamb, D., … & Lipshultz, L. I. (2015). The use of HCG-based combination therapy for recovery of spermatogenesis after testosterone use. The journal of sexual medicine, 12(6), 1334-1337.
- Bay, K., Hartung, S., Ivell, R., Schumacher, M., Jurgensen, D., Jorgensen, N., … & Andersson, A. M. (2005). Insulin-like factor 3 serum levels in 135 normal men and 85 men with testicular disorders: relationship to the luteinizing hormone-testosterone axis. The Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism, 90(6), 3410-3418.
- Giner, X. C., Pierre, K. J., Robert, N. M., & Tremblay, J. J. (2022). A 35-bp Conserved Region Is Crucial for Insl3 Promoter Activity in Mouse MA-10 Leydig Cells. International Journal of Molecular Sciences, 23(23), 15060.
- Arukwe, A. (2008). Steroidogenic acute regulatory (StAR) protein and cholesterol side-chain cleavage (P450 scc)-regulated steroidogenesis as an organ-specific molecular and cellular target for endocrine disrupting chemicals in fish. Cell biology and toxicology, 24, 527-540.
- Lei, Z. M., & Rao, C. V. (2001). Neural actions of luteinizing hormone and human chorionic gonadotropin. In Seminars in reproductive medicine (Vol. 19, No. 01, pp. 103-110). Copyright© 2001 by Thieme Medical Publishers, Inc., 333 Seventh Avenue, New York, NY 10001, USA. Tel.:+ 1 (212) 584-4662.
- Adham, I. M., Emmen, J. M., & Engel, W. (2000). The role of the testicular factor INSL3 in establishing the gonadal position. Molecular and cellular endocrinology, 160(1-2), 11-16.
- Ivell, R., & Anand-Ivell, R. (2009). Biology of insulin-like factor 3 in human reproduction. Human Reproduction Update, 15(4), 463-476.
- Rasmussen, J. J., Albrethsen, J., Frandsen, M. N., Jørgensen, N., Juul, A., & Kistorp, C. (2021). Serum Insulin-like factor 3 levels are reduced in former androgen users, suggesting impaired Leydig cell capacity. The Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism, 106(7), e2664-e2672.
- Wang, M. (2011). Neurosteroids and GABA-A receptor function. Frontiers in endocrinology, 2, 12871.
- Vicari, E., Mongioi, A., Calogero, A. E., Moncada, M. L., Sidoti, G., Polosa, P., & D’agata, R. (1992). Therapy with human chorionic gonadotrophin alone induces spermatogenesis in men with isolated hypogonadotrophic hypogonadism‐long‐term follow‐up. International journal of andrology, 15(4), 320-329
- Ivell, R., Heng, K., & Anand-Ivell, R. (2014). Insulin-like factor 3 and the HPG axis in the male. Frontiers in endocrinology, 5, 6.
- Veiga, S., Garcia‐Segura, L. M., & Azcoitia, I. (2003). Neuroprotection by the steroids pregnenolone and dehydroepiandrosterone is mediated by the enzyme aromatase. Journal of neurobiology, 56(4), 398-406.
- Weill-Engerer, S., David, J. P., Sazdovitch, V., Liere, P., Eychenne, B., Pianos, A., … & Akwa, Y. (2002). Neurosteroid quantification in human brain regions: comparison between Alzheimer’s and nondemented patients. The Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism, 87(11), 5138-5143.
- Hsieh, T. C., Pastuszak, A. W., Hwang, K., & Lipshultz, L. I. (2013). Concomitant intramuscular human chorionic gonadotropin preserves spermatogenesis in men undergoing testosterone replacement therapy. The Journal of urology, 189(2), 647-650.