Oś HPG to skrót od angielskiej nazwy „Hypothalamic-Pituitary-Gonadal Axis”, co po polsku oznacza „Oś Podwzgórze-Przysadka-Gonady”. Jest to układ hormonalny składający się z trzech głównych gruczołów dokrewnych:
- Podwzgórze (hypothalamus) – część mózgu produkująca hormony regulujące, takie jak gonadoliberyna (GnRH), która stymuluje uwalnianie innych hormonów w osi HPG.
- Przysadka (pituitary gland) – gruczoł produkujący hormony tropowe, takie jak hormon folikulotropowy (FSH) i hormon luteinizujący (LH), które są uwalniane w odpowiedzi na GnRH z podwzgórza. Te hormony tropowe regulują funkcje rozrodcze.
- Gonady (gonads) – jajniki u kobiet i jądra u mężczyzn. Produkują one hormony płciowe, takie jak estrogeny i progesteron u kobiet oraz testosteron u mężczyzn, które odpowiadają za rozwój cech płciowych.
Oś HPG kontroluje wiele aspektów rozrodu i funkcji seksualnych poprzez sprzężenie zwrotne pomiędzy podwzgórzem, przysadką i gonadami. Zaburzenia w komunikacji hormonalnej w obrębie tej osi mogą prowadzić do problemów z płodnością oraz innych zaburzeń układu rozrodczego.
