Hiperprolaktynemia jest zaburzeniem endokrynologicznym charakteryzującym się nadmiernym stężeniem hormonu prolaktyny we krwi. Prolaktyna jest peptydowym hormonem produkowanym przez komórki laktotroficzne przysadki mózgowej, którego główną funkcją jest stymulowanie laktacji u kobiet po porodzie. Ponadto, prolaktyna odgrywa rolę w układzie odpornościowym i może wpływać na zachowania seksualne oraz szereg innych procesów fizjologicznych w ludzkim organizmie.
W warunkach nieciążowych, norma stężenia prolaktyny w surowicy krwi wynosi u kobiet od 2 do 20 ng/mL oraz od 2 do 15 ng/mL u mężczyzn, chociaż wartości te mogą być nieco różne w zależności od stosowanej metody laboratoryjnej.
Hiperprolaktynemię można klasyfikować na dwie główne kategorie: fizjologiczną i patologiczną. Hiperprolaktynemia fizjologiczna zachodzi w wyniku naturalnych procesów lub nasilenia bodźców, takich jak ciąża, laktacja, stres, ćwiczenia fizyczne, sen, czy przyjmowanie niektórych leków, na przykład przeciwpsychotyków, przeciwdepresyjnych, przeciwhistaminowych, przeciwnadciśnieniowych oraz przeciwbólowych.
Przyczyny hiperprolaktynemii
Hiperprolaktynemia patologiczna może wynikać z różnych zaburzeń zdrowotnych. Guzy przysadki mózgowej, zwłaszcza gruczolaki przysadki (prolaktynoma), są najczęstszą przyczyną hiperprolaktynemii patologicznej. Inne schorzenia przysadki, takie jak zapalenie przysadki mózgowej czy jej urazy, również mogą prowadzić do podwyższenia poziomu prolaktyny. Choroby innych gruczołów dokrewnych i narządów, w tym tarczycy, nadnerczy, nerek, wątroby, oraz jajników, a także niektóre choroby układu nerwowego, takie jak choroby neurodegeneracyjne czy urazy mózgu, również mogą mieć wpływ na produkcję prolaktyny.
Objawy hiperprolaktynemii
Objawy hiperprolaktynemii różnią się w zależności od płci oraz stopnia podwyższenia stężenia hormonu. Wśród kobiet mogą one obejmować zaburzenia miesiączkowania, takie jak rzadkie występowanie miesiączki lub jej brak, niepłodność, mlekotok, obniżone libido, stany depresyjne, trądzik, bóle piersi, ból głowy, suchość pochwy oraz zwiększone ryzyko osteoporozy. Mężczyźni z hiperprolaktynemią mogą doświadczyć zaburzeń erekcji, obniżonego libido, niepłodności, ginekomastii, zmniejszenia masy mięśniowej, zmniejszenia zarostu na twarzy i owłosienia łonowego, osteoporozy, zaburzeń wzroku, trądziku, stanów depresyjnych, bólu głowy oraz również laktacji.
Diagnostyka hiperprolaktynemii
Diagnostyka hiperprolaktynemii rozpoczyna się od pomiaru poziomu prolaktyny we krwi. W przypadku wykrycia podwyższonego poziomu hormonu, przeprowadza się dalsze badania mające na celu ustalenie przyczyn zaburzenia.
Leczenie hiperprolaktynemii
Leczenie hiperprolaktynemii zależy od jej podłoża. W przypadku wykrycia gruczolaków przysadki, terapia może obejmować leczenie farmakologiczne agonistami dopaminy, radioterapię lub chirurgiczne usunięcie guza. Jeśli hiperprolaktynemia wynika z innych przyczyn, leczenie polega na terapii choroby podstawowej.
Nieleczona hiperprolaktynemia może prowadzić do różnych powikłań, w tym do niepłodności, osteoporozy, zaburzeń psychicznych oraz podwyższonego ryzyka rozwoju niektórych nowotworów. Wczesna diagnoza i odpowiednie leczenie hiperprolaktynemii są kluczowe w zapobieganiu tym powikłaniom oraz w eliminacji objawów choroby
Przeczytaj także:
