Choroby autoimmunologiczne to grupa schorzeń, w których układ odpornościowy organizmu atakuje własne tkanki i komórki, traktując je jako obce ciała. Do tego typu chorób zaliczamy m.in. reumatoidalne zapalenie stawów, stwardnienie rozsiane, cukrzycę typu 1, toczeń rumieniowaty układowy, zapalenie tarczycy Hashimoto, autoimmunologiczne zapalenie wątroby oraz pierwotną niedoczynność kory nadnerczy.
Mechanizm chorób autoimmunologicznych polega na tym, że komórki układu immunologicznego, głównie limfocyty T i limfocyty B, zaczynają rozpoznawać prawidłowe, własne tkanki organizmu jako obce i uruchamiają mechanizmy ich niszczenia, takie jak produkcja autoprzeciwciał czy aktywacja komórek żernych, takich jak makrofagi. Dochodzi więc do nieprawidłowej działalności immunologicznej skierowanej przeciwko antygenom występującym we własnych tkankach, co może być dodatkowo modulowane przez procesy takie jak dysbioza mikrobiomu oraz zaburzenia w regulacji cytokin prozapalnych.
Chociaż pełne mechanizmy leżące u podstaw chorób autoimmunologicznych nie są jeszcze w pełni zrozumiałe, to wiadomo, że za rozwój tych schorzeń odpowiada złożona interakcja czynników genetycznych, środowiskowych (takich jak infekcje wirusowe) oraz zaburzeń regulacji układu immunologicznego. Skutkiem tego jest chroniczny stan zapalny, który prowadzi do uszkodzenia różnych tkanek przez układ odpornościowy, manifestujący się specyficznymi symptomami w zależności od narządu objętego procesem autoimmunizacji. Badania nad etiologią i mechanizmami tych schorzeń są wciąż prowadzone, co może w przyszłości przyczynić się do lepszego zrozumienia i skuteczniejszego leczenia chorób autoimmunologicznych.
