Antyoksydanty to związki chemiczne, które hamują lub opóźniają procesy utleniania innych substancji. Są one wytwarzane w organizmach żywych jako mechanizm obronny przed szkodliwym działaniem wolnych rodników oraz obecne w niektórych produktach spożywczych. Wolne rodniki to wysoce reaktywne cząsteczki lub ich fragmenty, posiadające niesparowany elektron na powłoce walencyjnej. Antyoksydanty działają poprzez oddawanie elektronów lub inaktywację substancji prooksydacyjnych, stabilizując wolne rodniki i zapobiegając reakcjom łańcuchowym, które mogą uszkodzić komórki.
Do najważniejszych antyoksydantów należą: witaminy A, C i E; enzymy takie jak dysmutaza ponadtlenkowa, katalaza czy peroksydaza glutationowa; związki roślinne np. flawonoidy, karotenoidy, kwas ferulowy; pierwiastki śladowe jak selen, cynk, miedź. Pełnią one istotne funkcje w organizmie, między innymi neutralizując wolne rodniki, wspierając układ odpornościowy. Ich rola w zapobieganiu chorobom nowotworowym (np. rak piersi, prostaty, jelita grubego) czy spowalnianiu procesów starzenia (np. starzenie skóry, mózgu) jest przedmiotem intensywnych badań naukowych.
Antyoksydanty z pożywienia, dzięki ich zróżnicowanym źródłom i formom, są szczególnie pożądane dla zachowania zdrowia. Należy jednak podkreślić, że nadmiar niektórych antyoksydantów, zwłaszcza w formie suplementów, może zaburzyć delikatną równowagę prooksydacyjno-antyoksydacyjną w organizmie i prowadzić do stresu oksydacyjnego. Dlatego najlepszym źródłem antyoksydantów są różnorodne produkty spożywcze, spożywane w ramach zbilansowanej diety.
Zobacz także: Stres oksydacyjny
