Płodność u mężczyzn to kluczowy i niezwykle ważny temat dla każdego, kto pragnie posiadać potomstwo. W dzisiejszych czasach coraz częściej spotykamy się z problemami związanymi z niepłodnością, dlatego warto zgłębić i poznać zagadnienia związane z płodnością męską.
W tym artykule przyjrzymy się najważniejszym czynnikom mającym wpływ na męską płodność i jakość nasienia, omówię badania służące do jej oceny, a także metody, które mogą pomóc poprawić zdolność mężczyzny do zapłodnienia partnerki.
Czym jest płodność u mężczyzn?
Płodność męska, inaczej fertylność męska to zdolność mężczyzny do zapłodnienia żeńskiej komórki jajowej, co prowadzi do rozpoczęcia ciąży. O płodności mężczyzny decyduje przede wszystkim jakość produkowanego przez niego nasienia, a konkretniej liczba, ruchliwość i prawidłowa morfologia plemników. Im lepsze parametry nasienia, tym większa szansa na uzyskanie ciąży.
Przyczyny problemów z płodnością u mężczyzn
Choć problem niepłodności dotyczy zarówno kobiet, jak i mężczyzn, to według badań, przyczyna nawet u 50% par z trudnościami z zajściem w ciążę leży po stronie mężczyzny. Co więcej, w ostatnich latach na całym świecie obserwuje się tendencję wzrostową jeśli chodzi o problemy z płodnością wśród młodych mężczyzn. Zjawisko to nazywane jest również niepłodnością idiopatyczną, gdyż często trudno jest znaleźć bezpośrednią przyczynę problemu, jednak bardzo prawdopodobne, iż powodem jest spadający poziom testosteronu wśród mężczyzn i zanieczyszczenia środowiska estrogenami.
Przeczytaj także:
Dlaczego mężczyźni powinni dbać o płodność?
Dla wielu par posiadanie biologicznego potomstwa jest sprawą kluczową i stanowi ogromną wartość. Co więcej, problemy z płodnością są często oznaką niedoboru testosteronu. Dlatego tak ważne jest, aby mężczyźni dbali o zachowanie jak najlepszej kondycji układu rozrodczego i w razie problemów szybko zgłaszali się do specjalisty. Im szybciej zostaną wdrożone badania i ewentualne leczenie, tym większa szansa na poprawę płodności i ogólnej jakości życia.
Co wpływa na płodność u mężczyzn
Jednym z kluczowych czynników determinujących płodność mężczyzny jest jego wiek. Wiadomo, że wraz z upływem lat następuje stopniowy spadek jakości produkowanych plemników, co przekłada się na gorsze parametry nasienia. Jest to w dużej mierze spowodowane, postępującym wraz z wiekiem – naturalnym spadkiem stężenia testosteronu.
Wraz z wiekiem u mężczyzn dochodzi do stopniowego spadku męskiego hormonu, w tym mniejszą liczbę plemników, ich gorszą ruchliwość, a także większy odsetek plemników z nieprawidłową morfologią. Ponadto w starszym wieku znacząco zwiększa się ryzyko aberracji chromosomalnych występujących w plemnikach, co może prowadzić do chorób genetycznych u potomstwa.
Styl życia
Kolejnym istotnym czynnikiem jest styl życia danego mężczyzny. Udowodniono, że palenie papierosów ma bardzo szkodliwy wpływ na płodność męską, ponieważ substancje smoliste zawarte w dymie tytoniowym zwiększają stres oksydacyjny w jądrach i uszkadzają plemniki, prowadząc do obniżenia ich liczby, ruchliwości oraz pogorszenia morfologii.
Podobnie nadużywanie alkoholu może zaburzać proces spermatogenezy, czyli produkcji plemników, co również przekłada się na gorsze parametry nasienia. Ponadto udowodniono, że otyli mężczyźni częściej cierpią na obniżony poziom testosteronu i podwyższony poziom estradiolu, co może dodatkowo pogłębiać problemy z płodnością.
Stres i zanieczyszczenie środowiska
Również przewlekły stres wywiera niekorzystny wpływ na męski układ rozrodczy. Zaburza on prawidłowe funkcjonowanie osi hormonalnej podwzgórze-przysadka-gonady, co z kolei przekłada się na zmniejszoną produkcję plemników. Nie bez znaczenia są także czynniki środowiskowe – coraz więcej jest dowodów świadczących o tym, że substancje chemiczne uwalniane do środowiska (np. bisfenol A, ftalany) mogą bezpośrednio uszkadzać plemniki i wpływać na ich liczbę oraz jakość.
Choroby wpływające na płodność u mężczyzn
Różnego rodzaju schorzenia, zwłaszcza dotyczące narządów męskiego układu rozrodczego, mogą także istotnie pogarszać płodność. Należą do nich między innymi: zapalenia i zakażenia jąder czy najądrzy, żylaki powrózka nasiennego, a także schorzenia gruczołu krokowego. Ponadto zabiegi takie jak radioterapia czy chemioterapia stosowane w leczeniu nowotworów niosą ze sobą ryzyko trwałego uszkodzenia komórek rozrodczych i znacznego pogorszenia jakości nasienia.
Wpływ diety i aktywności fizycznej na płodność
Warto również wspomnieć o mniej oczywistych kwestiach, takich jak wpływ diety na płodność męską. Okazuje się, że dieta uboga w przeciwutleniacze (np. witaminy A, C i E) może prowadzić do nasilonego stresu oksydacyjnego w jądrach, a co za tym idzie do obniżenia jakości nasienia. Z drugiej strony regularny wysiłek fizyczny pomaga utrzymać optymalny poziom testosteronu i poprawia krążenie, co korzystnie wpływa na produkcję plemników.
Jakie badania na płodność u mężczyzn
Podstawowym i najważniejszym badaniem jest dokładna analiza parametrów nasienia. Obejmuje ona ocenę objętości ejakulatu, jego pH i lepkości. Najistotniejsza jest jednak ocena liczby, ruchliwości i morfologii plemników pod mikroskopem. To właśnie te parametry decydują o jakości nasienia i zdolności plemników do zapłodnienia.
Analiza hormonów płciowych
Bardzo pomocne mogą być również badania stężenia hormonów płciowych, zwłaszcza testosteronu całkowitego, SHBG, estradiolu, ale także hormonu luteinizującego (LH) i folikulotropiny (FSH). Ich zaburzone stężenie może bowiem świadczyć o nieprawidłowościach w funkcjonowaniu osi podwzgórze-przysadka-gonady i stanowić przyczynę zaburzeń spermatogenezy.
Badania obrazowe
Cennym uzupełnieniem diagnostyki mogą być także badania obrazowe, takie jak USG jąder i najądrzy (pozwala wykryć ewentualne nieprawidłowości w ich strukturze) oraz rezonans magnetyczny (umożliwia dokładną ocenę przyczyn zaburzeń płodności).
Rzadziej spotykane testy płodności
W przypadkach trudnych do diagnozy można także wykonać bardziej zaawansowane badania, jak analiza cytogenetyczna plemników (wykrycie aberracji chromosomalnych) czy testy immunologiczne pozwalające zidentyfikować obecność przeciwciał przeciwplemnikowych, które mogą zaburzać ruchliwość i funkcje plemników.
Jak poprawić płodność u mężczyzn
Przywracanie płodności u mężczyzn
Protokół został stworzony dla mężczyzn, którzy mają problemy z poczęciem lub chcą poprawić swoją płodność. Zawiera szczegółowe zalecenia odnośnie suplementacji w wersji podstawowej + rozszerzonej, oraz mnóstwo wytycznych i wiedzy, które pomogą Ci poprawić lub nawet odzyskać płodność.
W wielu przypadkach korzystne efekty przynosi już sama zmiana trybu życia – rzucenie nałogów takich jak palenie papierosów i nadmierne picie alkoholu, zdrowa dieta bogata w przeciwutleniacze, regularny wysiłek fizyczny, a także redukcja stresu.
Leczenie schorzeń wpływających na płodność
Jeśli przyczyną problemów są konkretne schorzenia, należy je odpowiednio zaleczyć – może to być na przykład antybiotykoterapia w przypadku zakażeń układu moczowego i narządów płciowych lub operacyjne leczenie żylaków powrózka nasiennego.
Terapia zastępcza testosteronem
Gdy przyczyną obniżonej płodności jest niedobór męskiego hormonu, stosuje się terapię testosteronem, w połączenie z gonadotropinami (hCG lub hMG) w celu stymulacji spermatogenezy.
Akupunktura i ziołolecznictwo
Warto wspomnieć także o mniej konwencjonalnych metodach. Akupunktura według niektórych badań może korzystnie wpływać na gospodarkę hormonalną mężczyzn i zwiększać poziom testosteronu. Pomocne mogą być też preparaty ziołowe i suplementy diety zawierające ekstrakty roślinne, takie jak adaptogeny, które wykazują pozytywny wpływ na płodność męską.
Podsumowanie
Płodność u mężczyzn jest złożonym zagadnieniem, na które wpływa wiele różnych czynników. Kluczowe znaczenie mają styl życia, wiek, schorzenia wpływające na układ rozrodczy, a także stres i czynniki środowiskowe.
Aby zbadać przyczyny zaburzeń płodności, niezbędna jest diagnoza obejmująca badanie nasienia, ocenę hormonów płciowych oraz badania obrazowe. Na tej podstawie można zastosować odpowiednie metody leczenia, takie jak modyfikacja trybu
Męska płodność: Pytania i odpowiedzi
Jakie są najczęstsze przyczyny męskiej niepłodności?
Do najczęstszych przyczyn niepłodności u mężczyzn należą zaburzenia spermatogenezy, infekcje układu moczowo-płciowego, wady wrodzone, urazy i stany zapalne jąder, a także zaburzenia hormonalne.
Jakie parametry nasienia są badane w celu oceny męskiej płodności?
Podstawowymi parametrami ocenianymi w badaniu nasienia są: objętość ejakulatu, pH nasienia, stężenie i liczba plemników, ich ruchliwość i morfologia. Od tych czynników zależy zdolność plemników do zapłodnienia.
Jakie badania należy wykonać w diagnostyce męskiej niepłodności?
Podstawą jest analiza nasienia. Dodatkowo oznacza się poziom hormonów płciowych i wykonuje USG narządów płciowych. Czasami zalecane są także badania genetyczne plemników i testy immunologiczne.
Jakie środki i suplementy diety mogą poprawić jakość nasienia?
Dla poprawy jakości nasienia zaleca się koenzym Q10, cynk, selen, witaminę C i E, kwas foliowy. Dobroczynny wpływ mają też kwasy omega-3 z ryb i olejów roślinnych.
Jakie zmiany w stylu życia poprawią płodność mężczyzny?
Zaleca się rzucenie palenia, ograniczenie alkoholu, utrzymanie prawidłowej masy ciała, regularną aktywność fizyczną i unikanie stresu. Ważna jest też dieta bogata w warzywa i owoce.
Jakie choroby mogą obniżać płodność mężczyzn?
Do chorób związanych z pogorszeniem płodności należą m.in.: zapalenia jąder i najądrzy, żylaki powrózka nasiennego, zaburzenia erekcji, cukrzyca, nadciśnienie, choroby układu sercowo-naczyniowego.
W jaki sposób można leczyć męską niepłodność?
W leczeniu niepłodności stosuje się m.in.: antybiotykoterapię infekcji, leczenie operacyjne schorzeń narządów płciowych, terapię hormonalną, a także techniki wspomaganego rozrodu (np. inseminacja domaciczna).
Czy mężczyzna po leczeniu nowotworu może mieć problemy z płodnością?
Tak, zarówno chemioterapia jak i radioterapia mogą trwale uszkadzać komórki rozrodcze i prowadzić do znacznego obniżenia jakości nasienia lub całkowitej niepłodności.
W jaki sposób mężczyzna może samodzielnie sprawdzić swoją płodność?
Samodzielnie można wykonać podstawowy test sprawdzający liczbę, ruchliwość i morfologię plemników za pomocą mikroskopu. Jednak pełną, profesjonalną diagnostykę zapewni tylko wizyta w specjalistycznym ośrodku.
