Glukagon jest hormonem polipeptydowym zbudowanym z 29 aminokwasów, syntetyzowanym przez komórki alfa wysp trzustkowych Langerhansa. Jego podstawowa funkcja w organizmie obejmuje zwiększanie poziomu glukozy we krwi, co jest rezultatem stymulowania procesów takich jak glukoneogeneza i glikogenoliza, głównie zachodzących w wątrobie.
W procesie glukoneogenezy w wątrobie dochodzi do produkcji glukozy z prekursorów takich jak aminokwasy, glicerol i mleczany. Glukagon aktywuje również rozkład glikogenu w wątrobie do glukozy (glikogenoliza), ale nie wpływa bezpośrednio na rozpad glikogenu mięśniowego, gdyż mięśnie nie uwalniają glukozy do krwiobiegu. Z tego powodu, choć glukagon jest związany z mobilizacją zasobów energetycznych w wątrobie, nie odgrywa tej samej roli w mięśniach szkieletowych.
Sekrecja glukagonu jest indukowana przez hipoglikemię (niskie stężenie glukozy we krwi) i może być stymulowana przez szereg innych czynników, w tym neuropeptydy i hormony adrenergiczne. Wysoki poziom glukozy we krwi, insulina oraz szereg innych hormonów hamuje wydzielanie glukagonu. Chociaż ćwiczenia fizyczne i stres mogą wpływać na poziomy glukagonu, ich rola oraz mechanizmy działań są złożone i różnią się w zależności od szeregu czynników.
Poprzez stymulację uwalniania glukozy z zapasów wątrobowych, glukagon odgrywa kluczową rolę w zapobieganiu hipoglikemii i w utrzymaniu homeostazy glukozy. Jest to istotne dla zapewnienia odpowiedniego zaopatrzenia wszystkich tkanek, zwłaszcza mózgu, w glukozę, która jest niezbędnym nośnikiem energii.
Zaburzenia dotyczące wytwarzania lub działania glukagonu mają istotne znaczenie w patogenezie różnych stanów patologicznych i chorób metabolicznych, włączając w to cukrzycę, gdzie niewłaściwa regulacja wydzielania glukagonu może przyczyniać się do zaburzeń homeostazy glukozy.
