Steroidy anaboliczno-androgenne (skrót: AAS) to grupa związków chemicznych syntetycznych lub półsyntetycznych, które naśladują działanie naturalnego hormonu męskiego, testosteronu. Wykazują one działanie zarówno anaboliczne, czyli stymulują syntezę białek i wzrost tkanek, jak i androgenne, odpowiadające za rozwój i utrzymanie męskich cech płciowych, a także za procesy takie jak spermatogeneza, rozwój drugorzędowych cech płciowych i inne.
Medyczne zastosowania AAS obejmują terapię zastępczą testosteronem, np. w leczeniu hipogonadyzmu, osteoporozy, anoreksji i innych schorzeń. Znane są również z nadużywania w celach niezwiązanych z medycyną, np. do budowania masy mięśniowej wśród osób nieuprawiających sportów wyczynowych, oraz jako środki dopingujące w sporcie, gdzie ich stosowanie jest zabronione przez regulacje antydopingowe.
Wchłanianie steroidów anabolicznych może odbywać się na różne sposoby, w tym doustnie, domięśniowo, podskórnie, transdermalnie (kremy, żele), czy poprzez implanty podskórne. W Polsce, jak i w większości krajów na świecie, dostęp do tych substancji jest regulowany i legalnie dostępne są na receptę, jednak występuje także nielegalny handel tymi środkami.
Działanie i skutki uboczne
Działanie anaboliczne AAS polega na pobudzaniu syntezy białka w komórkach, zwłaszcza mięśniach szkieletowych, oraz na zwiększeniu liczby krwinek czerwonych, co może przyczyniać się do przyrostu masy i siły mięśni oraz poprawy wydolności organizmu.
Działanie androgenne z kolei obejmuje rozwój i utrzymanie typowych męskich cech płciowych, takich jak obniżony głos, owłosienie ciała i rozwój mięśni oraz wpływ na gęstość tkanki kostnej, jednak wpływa też na inne procesy biologiczne, w tym rozrost prostaty.
Nadużywanie steroidów anabolicznych może prowadzić do szerokiego spektrum negatywnych skutków ubocznych, w tym zaburzeń hormonalnych, uszkodzeń wątroby, zaburzeń lipidowych, zagrożenia dla zdrowia sercowo-naczyniowego, ginekomastii (wynikającej z konwersji androgenów do estrogenów), zmian w zachowaniu, takich jak agresja czy tendencje depresyjne, a także może wpływać negatywnie na płodność. Dodatkowo u młodych osób stosowanie AAS może prowadzić do przedwczesnego zakończenia wzrostu przez zamykanie nasad kostnych.
Lista popularnych sterydów anabolicznych:
- Testosteron enantan
- Nandrolon (19-nortestosterone)
- Metandienon (Dianabol)
- Oxandrolon (Anavar)
- Oxymetholon (Anapolon)
- Stanozolol (Winstrol)
- Trenbolon
- Drostanolon (Masteron)
Dowiedz się więcej: Sterydy anaboliczne – lista, właściwości, skutki uboczne
