cAMP, czyli cykliczny adenozynomonofosforan, jest niskocząsteczkowym sygnałowym związkiem chemicznym zaangażowanym w wiele procesów komórkowych. Jest on zaliczany do grupy wtórnych przekaźników komórkowych.
Strukturalnie cAMP składa się z grupy fosforanowej, rybozy i zasady azotowej adeniny, które są połączone wiązaniem fosfodiestrowym, tworząc cykliczną strukturę pierścienia poprzez estrową wiązania grupy fosforanowej z 3′ oraz 5′ atomem węgla rybozy. cAMP powstaje z ATP, w reakcji katalizowanej przez enzym cyklazę adenylową, gdzie dwie reszty fosforanowe (beta i gamma) są usuwane, a reszta fosforanowa (alfa) jest łączona z 3′ atomem węgla rybozy utrzymując cząsteczkę w postaci cyklicznego monoesteru fosforanowego.
W komórce cAMP pełni funkcję drugiego przekaźnika (stąd nazywany jest również drugim przekaźnikiem), przenosząc sygnały z receptorów błonowych docelowych komórek do efektorów wewnątrzkomórkowych, głównie kinaz białkowych. Zmiany poziomu cAMP w komórce indukowane przez różne hormony i neuroprzekaźniki aktywują kaskady szlaków sygnałowych, prowadzące do zmian aktywności określonych enzymów oraz ekspresji genów.
cAMP pełni kluczową rolę w regulacji wielu procesów komórkowych takich jak metabolizm, różnicowanie, proliferacja czy apoptoza. Jest ważnym regulatorem czynności układu nerwowego, serca, mięśni, ale także komórek układu odpornościowego. Zaburzenia w sygnalizacji z udziałem cAMP są powiązane z wieloma chorobami.
