Acetylocholina (ACh) jest organicznym związkiem chemicznym będącym estrem kwasu octowego i choliny. Jest to jeden z neuroprzekaźników wydzielany przez zakończenia presynaptyczne neuronów cholinergicznych zarówno w ośrodkowym, jak i obwodowym układzie nerwowym. Acetylocholina odgrywa kluczową rolę w przekazywaniu sygnałów pomiędzy neuronami oraz między neuronami a komórkami efektorowymi, w tym mięśniowymi i gruczołowymi. Jest syntetyzowana z acetylu CoA i choliny przy udziale enzymu cholina acetylotransferazy (ChAT). Po uwolnieniu do szczeliny synaptycznej acetylocholina wiąże się z receptorami cholinergicznymi na błonie postsynaptycznej, wywołując otwarcie kanałów jonowych i depolaryzację błony. Nadmiar acetylocholiny jest rozkładany przez acetylcholinesterazę, co kończy transmisję sygnału.
Główne funkcje acetylocholiny
Acetylocholina pełni bardzo wiele istotnych funkcji w organizmie człowieka:
- Jest jednym z neuroprzekaźników odpowiedzialnych za transmisję sygnałów w synapsach między neuronami oraz między neuronami a komórkami efektorowymi, takimi jak mięśnie i gruczoły.
- Bierze udział w kontroli procesów poznawczych wyższego rzędu, w tym uwagi, pamięci, uczenia się oraz snów.
- Odpowiada za przekazywanie bodźców ruchowych z ośrodkowego układu nerwowego do mięśni szkieletowych.
- Może wpływać na wydzielanie insuliny w trzustce w kontekście regulacji przez układ autonomiczny.
- Wywiera wpływ na pracę narządów wydzielania zewnętrznego i wewnętrznego, aczkolwiek nie jest to jedyny czynnik regulujący.
- Wpływa na kurczliwość mięśni gładkich narządów wewnętrznych, takich jak jelita czy pęcherz, głównie poprzez działanie układu nerwowego autonomicznego.
- Oddziałuje na układ krążenia, przede wszystkim poprzez efekty parasympatyczne, chociaż całościowa kontrola układu krążenia angażuje różne regulacje neurohormonalne.
- Bierze udział w procesie zwężania źrenic oraz akomodacji oka za pośrednictwem eferentnych włókien parasympatycznych uwalniających acetylocholinę.
- Może mieć wpływ na odczucie głodu, sytości oraz kontrolę masy ciała, ale są one wynikiem interakcji wielu różnych neuroprzekaźników i hormonów
