Soplówka jeżowata to niezwykle cenny grzyb, który od wieków był wykorzystywany w medycynie Dalekiego Wschodu ze względu na szerokie spektrum korzyści dla zdrowia. Obecnie, wraz z rozwojem badań naukowych, odkrywane są kolejne potencjalne zastosowania tego grzyba jako naturalnej terapii wspomagającej w wielu chorobach.
Poniżej wyjaśniam czym dokładnie jest lion’s mane, jakie ma właściwości, jak wygląda kwestia bezpieczeństwa jej suplementacji oraz jak może wyglądać schemat dawkowania.
Co to jest soplówka jeżowata i gdzie rośnie?
Soplówka jeżowata, nazywana również lion’s mane lub łacińską nazwą Hericium erinaceus, to grzyb o właściwościach prozdrowotnych, należący do rodziny soplówkowatych. Charakteryzuje się białym lub kremowym kolorem i poduchowatym kształtem przypominającym lwią grzywę. Występuje pasożytniczo na pniach drzew liściastych, zwłaszcza dębów, buków i topoli. Od setek lat stosowany był w tradycyjnej medycynie chińskiej i japońskiej, jednak obecnie rośnie zainteresowanie jego właściwościami w zachodniej medycynie.
ciekawostka: Lion’s mane znany jest w chinach pod nazwą „Houtou” lub „Shishigashira” a w Japonii „Yamabushitake”
Jakie związki aktywne zawiera lion’s mane?
Soplówka jeżowata zawiera szereg biologicznie aktywnych związków, takich jak polisacharydy, tryterpenoidy, sterole, kwas oleinowy i białka. Kluczowe znaczenie mają zwłaszcza polisacharydy, które wykazują silne działanie przeciwnowotworowe, przeciwzapalne, neuroprotekcyjne i immunostymulujące. Polisacharydy z soplówki, takie jak beta-glukany, stymulują układ immunologiczny poprzez aktywację makrofagów i limfocytów oraz zwiększenie produkcji cytokin. Inne ważne związki to heryceryny i erinacyny – związki o właściwościach m.in neuroprotekcyjnych i nootropowych.
Prozdrowotne działanie soplówki jeżowatej
Badania naukowe sugerują, że polisacharydy zawarte w soplówce jeżowatej mogą wykazywać właściwości:
- przeciwnowotworowe
- immunomodulujące
- neuroprotekcyjne
- nootropowe
- antyoksydacyjne
- przeciwzakrzepowe
- przeciwcukrzycowe
- przeciwzmęczeniowe
- przeciwstarzeniowe
- hepatoprotekcyjne
- przeciwwrzodowe
- przeciwnadciśnieniowe
Jak widać lista korzyści zdrowotnych soplówki jest dość długa. Z tego powodu ów grzyb należy do grupy grzybów witalnych.
Właściwości przeciwutleniające soplówki jeżowatej
Soplówka jeżowata wykazuje silne działanie przeciwutleniające, neutralizując wolne rodniki i hamując stres oksydacyjny. Jest to związane z obecnością związków fenolowych, flawonoidów i polisacharydów. Stres oksydacyjny powstaje w wyniku nadmiaru reaktywnych form tlenu i przyczynia się do uszkodzeń komórkowych prowadzących do wielu chorób. Przeciwutleniacze zawarte w soplówce chronią komórki przed tymi uszkodzeniami.
Soplówka zmniejsza stężenie markerów stresu oksydacyjnego, takich jak nadtlenek wodoru, rodniki hydroksylowe czy azotany. Hamuje również peroksydację lipidów oraz chroni DNA. Dzięki temu może zapobiegać chorobom nowotworowym, miażdżycy, cukrzycy i zwyrodnieniom. Jest też obiecująca w leczeniu schorzeń neurodegeneracyjnych.
Lion’s mane posiada właściwości neuroprotekcyjne i nootropowe
Soplówka wykazuje korzystny wpływ na zdrowie mózgu i funkcje poznawcze, co związane jest z obecnością erinacyn i hericenonów. Stymulują ona syntezę związków odpowiedzialnych za przewodnictwo nerwowe, w tym acetylocholiny, oraz promują syntezę NGF – czynnika wzrostu nerwów (również neuronów w mózgu).
Badania na modelach zwierzęcych, oraz na ludziach wykazały, że soplówka poprawia pamięć i uczenie się, zmniejsza lęk i depresję oraz chroni neurony przed stresem oksydacyjnym i neurotoksycznością wywołaną beta-amyloidem, której nadmiar jest typowy np. przy demencjach. Może więc spowalniać neurodegenerację i łagodzić objawy otępienia czy choroby Alzheimera. Stosowana jest również w leczeniu uszkodzeń mózgu po udarze.
Inne mechanizmy neuroprotekcyjne soplówki to hamowanie neurozapalenia poprzez działanie przeciwzapalne jej polisacharydów oraz indukcja neurogenezy i wzrostu dendrytów.
NeuroBoost – suplementacja pro-kognitywna
Protokół „NeuroBoost” został przygotowany dla osób, które chcą poprawić swoją pamięć, koncentrację i inne funkcje kognitywne. Całość zawiera podstawę i aż 3 warianty specjalnie dobranych schematów suplementacji dla najbardziej wymagających osób. W protokole znajdziesz stack nootropowy, stack redukujący lęki i stany depresyjne, oraz stack wspierający zdrowie mózgu i funkcje poznawcze.
Wpływ soplówki jeżowatej na układ odpornościowy
Poprzez stymulację układu immunologicznego soplówka może zapobiegać infekcjom wirusowym i bakteryjnym. Aktywuje komórki NK, makrofagi, limfocyty T i B oraz zwiększa produkcję przeciwciał.
Polisacharydy soplówki zwiększają fagocytozę i proliferację limfocytów. Stymuluje również wytwarzanie cytokin, m.in. interleukiny-2 i interferonu gamma, które usprawniają mechanizmy obronne organizmu.
Dzięki temu soplówka może wzmacniać odporność osób starszych, wyczerpanych fizycznie i psychicznie oraz po antybiotykoterapii. Wspomaga leczenie infekcji dróg oddechowych, a nawet przewlekłego zapalenia stawów.
Potencjał przeciwnowotworowy soplówki jeżowatej
Soplówka jeżowata wykazuje obiecujące działanie hamujące rozwój nowotworów złośliwych. Związane jest to z jej właściwościami przeciwutleniającymi, przeciwzapalnymi i immunomodulującymi.
Polisacharydy z soplówki indukują apoptozę (programowaną śmierć) komórek nowotworowych oraz zatrzymują cykl komórkowy. Hamują angiogenezę potrzebną do wzrostu guza i przerzutów. Ponadto nasilają działanie chemioterapii i radioterapii poprzez zwiększanie wrażliwości komórek rakowych.
Badania in vitro i na zwierzętach wykazały, że soplówka może hamować rozwój raka wątroby, jelita grubego, żołądka i prawdopodobnie wielu innych nowotworów. Jednak potrzebne są dalsze badania kliniczne nad zrozumieniem tego potencjału przeciwnowotworowego i ewentualnym zastosowaniem lion’s mane jako uzupełnienie terapii onkologicznych.
Korzyści soplówki jeżowatej w leczeniu cukrzycy
Soplówka jeżowata może wspomagać leczenie cukrzycy typu 2 poprzez obniżanie poziomu cukru we krwi i poprawę metabolizmu glukozy.
Związki zawarte w soplówce zwiększają wrażliwość tkanek na insulinę, co ułatwia pobieranie glukozy z krwi. Stymulują również wydzielanie insuliny przez komórki beta trzustki. Ponadto zmniejszają wchłanianie węglowodanów w jelitach.
Jedne z badań wykazały, że polisacharydy zawarte w lion’s mane mogą korzystnie wpływać na obniżenie poziomu cukru we krwi. W eksperymentach wykorzystano niską dawkę 6 mg/kg polisacharydów H. erinaceus, która znacząco obniżała glikemię zarówno u zdrowych myszy, jak i myszy z cukrzycą wywołaną podaniem alloksanu. Podobny, blisko 50% spadek odnotowano po zastosowaniu dawek 25 mg/kg.
Co więcej, myszy otrzymujące wcześniej polisacharydy lion’s mane, a następnie z indukowaną cukrzycą, wykazywały lepszą kontrolę poziomu cukru i większą tolerancję glukozy niż osobniki z grup kontrolnych.
Soplówka jeżowata a zdrowie przewodu pokarmowego
Regularne spożywanie soplówki może korzystnie wpływać na zdrowie przewodu pokarmowego i mikrobiom jelitowy. Polisacharydy z soplówki działają prebiotycznie, dostarczając pożywienia dla korzystnej mikroflory. Warto wiedzieć, że lion’s mane jest używany w leczeniu chorób układu trawiennego od ponad 2000 lat w Chinach.
Soplówka poprawia trawienie i motorykę jelit. Stymuluje regenerację nabłonka jelitowego i produkcję śluzu chroniącego przed podrażnieniami. Wykazuje właściwości przeciwbakteryjne wobec patogenów jelitowych takich jak Salmonella czy Clostridium. Może więc łagodzić objawy zespołu jelita drażliwego.
Ponadto polisacharydy zawarte w soplówce mogą hamować uszkodzenie błony śluzowej żołądka wywołane przez etanol, a także wspierać leczenie wrzodów tego organu.
Wpływ soplówki jeżowatej na wątrobę i cholesterol
Soplówka może chronić wątrobę i obniżać cholesterol dzięki swoim właściwościom przeciwutleniającym i prebiotycznym.
Poprawia funkcjonowanie wątroby u osób z niealkoholowym stłuszczeniem wątroby, obniżając poziom enzymów wskaźnikowych uszkodzenia hepatocytów. Może również zapobiegać zwłóknieniu i marskości wątroby wywołanej przez alkohol i toksyny. Efekt ten jest do pewnego stopnia związany z aktywnością antyoksydacyjną soplówki.
Ponadto lion’s mane zmniejsza stężenie trójglicerydów, cholesterolu całkowitego i LDL przy jednoczesnym zwiększeniu HDL. Są to korzystne zmiany zmniejszające ryzyko miażdżycy i chorób serca. Prebiotyki z soplówki optymalizują skład mikroflory jelitowej, co sprzyja obniżeniu cholesterolu.
Obniżanie ciśnienia krwi dzięki soplówce jeżowatej
Regularne spożywanie soplówki jeżowatej może przyczyniać się do redukcji nadciśnienia tętniczego. Związki zawarte w grzybie rozszerzają naczynia krwionośne, zmniejszając opór obwodowy.
Soplówka działa rozkurczowo na mięśnie gładkie naczyń, prawdopodobnie dzięki zwiększaniu produkcji tlenku azotu. Ponadto wykazuje właściwości inhibitora konwertazy angiotensyny, enzymu biorącego udział w regulacji ciśnienia.
Przeciwwskazania i skutki uboczne soplówki jeżowatej
Soplówka jeżowata uważana jest za bezpieczny suplement, jednak w niektórych sytuacjach należy zachować ostrożność. Może powodować łagodne działania niepożądane oraz interakcje z lekami.
Nie zaleca się stosowania soplówki przy uczuleniu na grzyby, ciąży i karmieniu piersią. Ostrożność powinni zachować osoby cierpiące na choroby chroniczne i po przeszczepach. Soplówka może zakłócać działanie leków immunosupresyjnych.
Do możliwych skutków ubocznych należą nudności, biegunka, zawroty głowy i bóle brzucha. Występują jednak rzadko, zwykle przy przekroczeniu zalecanej dawki. Osoby starsze i schorowane powinny konsultować suplementację z lekarzem.
Zalecane dawkowanie soplówki jeżowatej
Nie ma ustalonych norm dotyczących dawkowania soplówki jeżowatej, gdyż zależy to od stanu zdrowia i celu suplementacji. Typowe dawki według zaleceń wynoszą do 500 mg ekstraktu dziennie w 2-3 dawkach podzielonych, lub około 3g ekstraktu w proszku również podzielonego na kilka porcji. Nie mniej jednak niektórzy sięgają po dawki rzędu 1000 mg ekstraktu w celu wzmocnienia działania nootropowego.
Najlepiej rozpocząć od niskich dawek rzędu 500 mg i ewentualnie stopniowo je zwiększać, monitorując tolerancję. Przy suplementacji długoterminowej zaleca się robić 2-4 tygodniowe przerwy. Soplówkę warto łączyć z czarną kawą lub herbatą (najlepiej zieloną).
Dostępne są różne postaci soplówki – tabletki, kapsułki, ekstrakty. Najlepiej wybierać standaryzowane ekstrakty gwarantujące zawartość polisacharydów. Suplementów z soplówką nie należy stosować dłużej niż 3 miesiące bez konsultacji z lekarzem.
Soplówka jeżowata a inne leki i suplementy
Ze względu na ryzyko interakcji, przed rozpoczęciem suplementacji soplówką jeżowatą należy skonsultować się z lekarzem prowadzącym, zwłaszcza jeśli przyjmuje się inne leki lub suplementy.
Soplówka może nasilać działanie leków obniżających ciśnienie, przeciwzakrzepowych i przeciwcukrzycowych. Zaleca się zachowanie odstępu kilku godzin między ich przyjęciem.
Nie zaleca się łączenia soplówki z lekami immunosupresyjnymi, gdyż może znosić ich działanie. Podobnie w przypadku leków przeciwpadaczkowych. Soplówka może też wpływać na wchłanianie leków przyjmowanych doustnie.
Bardzo ostrożnie powinny ją stosować osoby przyjmujące preparaty na serce, neuroleptyki, antydepresanty leki przeciwnowotworowe i antybiotyki. Wskazany jest monitoring ewentualnych działań niepożądanych i modyfikacja dawek leków.
Dobrze natomiast łączyć soplówkę z innymi grzybami medycznymi, np. reishi, shiitake czy maitake, gdyż mogą się uzupełniać. Można ją również łączyć z witaminami i składnikami mineralnymi.
Jak włączyć soplówkę jeżowatą do diety?
Aby w pełni wykorzystać właściwości zdrowotne soplówki jeżowatej, warto włączyć ją do zbilansowanej diety:
- Najlepiej zażywać na czczo albo 30 minut przed posiłkiem popijając wodą, aby poprawić wchłanianie
- Dobra jest kombinacja proszku z soplówki z jogurtem, tworząc koktajl
- Można dodać pokrojoną soplówkę do zup, sosów, czy naleśników
- Pasuje do dań azjatyckich z makaronem, warzywami i grzybami
- Warto łączyć ją z produktami bogatymi w witaminę D jak ryby czy jaja
- Korzystnie uzupełnić soplówkę prebiotykami i probiotykami wpływającymi pozytywnie na jelita
- Dobrze jest zażywać ją do kawy lub nawet zaopatrzyć się w kawę z zawartością lion’s mane (sporo jest takich na rynku) dla lepszych właściwości nootropowych
Regularność i stopniowe zwiększanie dawki jest kluczowe, aby osiągnąć efekty zdrowotne. Soplówka smakuje bardzo dobrze i łatwo ją wkomponować do codziennej diety.
Gdzie kupić wysokiej jakości soplówkę jeżowatą?
Wybierając suplement diety z soplówki jeżowatej warto zwrócić uwagę na jego jakość, gdyż produkty na rynku mogą znacznie różnić się składem i działaniem.
Najlepiej wybierać standaryzowane ekstrakty z kontrolowaną zawartością polisacharydów, najlepiej z atestem jakości. Dobrze kupować od renomowanych producentów mających certyfikaty bezpieczeństwa.
Choć soplówka droga nie jest to lepiej podchodzić ostrożnie do podejrzanie niskich cen. Warto sprawdzać opinie kupujących i porównywać oferty różnych sklepów. Bardzo dobrym źródłem są też sklepy internetowe oferujące suplementy z grzybów.
Podsumowanie: Lion’s mane posiada niezliczoną ilość właściwości
Podsumowując, soplówka jeżowata to niezwykle cenny grzyb o szerokim spektrum korzystnego działania na zdrowie. Dostarcza wielu związków bioaktywnych wzmacniających odporność, zwalczających wolne rodniki, wspierających pracę mózgu i chroniących wątrobę.
Regularne spożywanie soplówki może przynieść wiele benefitów zdrowotnych, zwłaszcza osobom zagrożonym nowotworami, cukrzycą, nadciśnieniem, zaburzeniami lipidowymi i neurodegeneracją. Łagodzi objawy wielu chorób przewlekłych.
Jest bezpiecznym i skutecznym suplementem diety, o ile stosuje się ją z umiarem i zachowaniem zasad (pamiętać o interakcjach). Warto rozważyć wdrożenie jej do codziennego menu, aby cieszyć się lepszą koncentracją, dobrym zdrowiem i samopoczuciem.
Jakie mechanizmy odpowiadają za działanie przeciwnowotworowe soplówki jeżowatej?
Polisacharydy z soplówki indukują apoptozę komórek nowotworowych oraz zatrzymują cykl komórkowy poprzez hamowanie kinaz cyklinozależnych. Ponadto stymulują układ immunologiczny do niszczenia komórek rakowych.
Jaki jest wpływ soplówki jeżowatej na mikrobiom jelitowy?
Soplówka działa prebiotycznie, dostarczając pożywienia dla korzystnych bakterii jelitowych, głównie z rodzaju Lactobacillus i Bifidobacterium. Zwiększa różnorodność mikroflory i produkcję krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych.
W jaki sposób soplówka może wspomagać leczenie depresji?
Bioaktywne związki soplówki zwiększają syntezę NGF (czynnika wzrostu nerwów), oraz zapobiegają nadmiernej aktywacji neuronów przez glutaminian. Ponadto wpływa na zmniejszenie nadmiaru toksycznych substancji w mózgu, takich jak beta-amyloid.
Jakie są przeciwwskazania do stosowania soplówki jeżowatej?
Przeciwwskazania to uczulenie na grzyby, ciąża, karmienie piersią, przyjmowanie leków przeciwzakrzepowych, przeciwnadciśnieniowych, antydepresantów, leków immunosupresyjnych czy hipoglikemizujących.
W jakich chorobach neurologicznych stosuje się soplówkę jeżowatą?
Obecnie z powodu małej ilości badań na ludziach, soplówka jeżowata nie jest formalnie stosowana przy chorobach, jednak jej potencjał wykazuje obiecujące właściwości przeciwko chorobie Alzheimera czy chorobie Parkinsona.
Jakie grzyby medyczne warto łączyć z soplówką jeżowatą?
Dobrze łączyć soplówkę z reishi, shiitake, maitake, cordyceps i agarikus, gdyż te grzyby medyczne uzupełniają się, zapewniając szerokie spektrum bioaktywnych związków.
Co to są erinacyny i jak działają?
Erinacyny, podobnie jak hericenony to związki zawarte w soplówce, które stymulują neurogenezę, wzrost aksonów i dendrytów oraz syntezę neuroprzekaźników. Wykazują działanie neuroprotekcyjne.
Jak prawidłowo przygotowywać posiłki z soplówką jeżowatą?
Należy gotować soplówkę krótko, nie dłużej niż 5 minut, aby zachować większość cennych składników. Nie podgrzewać zbyt mocno, dusić lub blanszować.
Źródła:
- He, X., Wang, X., Fang, J., Chang, Y., Ning, N., Guo, H., … & Zhao, Z. (2017). Structures, biological activities, and industrial applications of the polysaccharides from Hericium erinaceus (Lion’s Mane) mushroom: A review. International journal of biological macromolecules, 97, 228-237.
- Zhang, Z., Lv, G., Pan, H., Pandey, A., He, W., & Fan, L. (2012). Antioxidant and hepatoprotective potential of endo-polysaccharides from Hericium erinaceus grown on tofu whey. International Journal of Biological Macromolecules, 51(5), 1140-1146.
- Kawagishi, H., Zhuang, C., & Yunoki, R. (2008). Compounds for dementia from Hericium erinaceum. Drugs of the Future, 33(2), 149.
- Park, Y. S., Lee, H. S., Won, M. H., Lee, J. H., Lee, S. Y., & Lee, H. Y. (2002). Effect of an exo-polysaccharide from the culture broth of Hericium erinaceus on enhancement of growth and differentiation of rat adrenal nerve cells. Cytotechnology, 39, 155-162.
- Chong, P. S., Fung, M. L., Wong, K. H., & Lim, L. W. (2020). Therapeutic potential of Hericium erinaceus for depressive disorder. International journal of molecular sciences, 21(1), 163.
- Wong, K. H., Kanagasabapathy, G., Bakar, R., Phan, C. W., & Sabaratnam, V. (2015). Restoration of sensory dysfunction following peripheral nerve injury by the polysaccharide from culinary and medicinal mushroom, Hericium erinaceus (Bull.: Fr.) Pers. through its neuroregenerative action. Food Science and Technology, 35, 712-721.
- Yang, B. K., Park, J. B., & Song, C. H. (2002). Hypolipidemic effect of exo-polymer produced in submerged mycelial culture of five different mushrooms. J. Microbiol. Biotechnol, 12(6), 957-961.
- Li, G., Yu, K., Li, F., Xu, K., Li, J., He, S., … & Tan, G. (2014). Anticancer potential of Hericium erinaceus extracts against human gastrointestinal cancers. Journal of ethnopharmacology, 153(2), 521-530.
- Thongbai, B., Rapior, S., Hyde, K. D., Wittstein, K., & Stadler, M. (2015). Hericium erinaceus, an amazing medicinal mushroom. Mycological Progress, 14, 1-23.
- Diling, C., Xin, Y., Chaoqun, Z., Jian, Y., Xiaocui, T., Jun, C., … & Yizhen, X. (2017). Extracts from Hericium erinaceus relieve inflammatory bowel disease by regulating immunity and gut microbiota. Oncotarget, 8(49), 85838.